TARİH ÖNCESİ DEVİRLERE GENEL BAKIŞ

Yapılan araştırmalara göre dünyanın yaşı 4.5 milyar yıl kadardır.Dünyada ilk canlının ortaya çıkışından günümüze kadar 1.5 milyar yıl geçtiği sanılmaktadır.

İnsan ise yeryüzündeki canlıların en yenisidir. Günümüzden 2 – 3 milyon yıl önce insan yeryüzün de belirmiştir.Dünya yüzünde ilk insan izlerine JAVA adalarında  rastlanılmıştır.Ancak şimdiye kadar yapılan araştırmalar en eski insan fosilinin Güney Afrika’da 1 milyon ile 600.000 yılları arasında yaşayan Africantropus grubuna ait olduğunu göstermektedir.

İlk insan izlerine,fosillerine yeryüzünün değişik bölgelerinde rastlanılmıştır.JAVA adasında 600.000 ile 540.000 yılları arasında yaşayan Maganthropus Paleojauanicus ( eski Java insanı ) ile 430.000 ile 230.000 yıları arasında yaşayan Pitecanthropus insanının fosilleri keşfedilmiştir.Yine aynı tarihlerde Asya’da Pekin dolaylarında Sinantropus Pekinensis insanının fosilleri bulunmuştur.(Pekin yakınında Coukoudien (Çukutien) mağarasında bulunan, 500.000 yıl önce yaşayan fosil olan Sinantropus grubu insanla büyük benzerlikler göstermektedir.)

Asya ve Afrika’dan sonra yapılan araştırmalarla Avrupa’da da 550.000 ile 450.000 yılları arasında yaşadığı sanılan Homohiedelbergesis adı verilen bir insan fosili bulunmuştur.Yine Avrupa’da Pithecantropuslarla, Africanthropus insanlarının yaşadığı saptanmıştır. Bu insan tiplerinin Asya ve Afrika’dan göç ettikleri sanılmaktadır.

Neendertal insan (mağara adamı)ise 150.000 ile 65.000 yılları arasında yaşamıştır.Neendertaller ateş yaktıkları gibi sistemli araç ve gereç de yapabiliyorlardı.Yassı bir kafatası,kafatasının arkasında bir çıkıntı,gözlerinin üzerinde çıkıntı,elmacık kemikleri yok,öne doğru uzayan yüz, çıkıntılı burun,henüz oluşmamış çene kemiği,iki ayağı üstünde pek düzgün duramama,koluna oranla daha kısa  ön kol ve bacağı olan Neendertallerin ön dişlerinin yıprandığı görülür.Çünkü besinler çene kemiklerin arasında sımsıkı tutulmaktadır.

Neendertal insan,ölülerini çukurlara gömüyor, yanlarında kullandıkları araç ve yiyecek maddelerini koydukları görülüyor.Bu Neendertal insanın ölünün yaşamını sürdürdüğü inancında olduğunu gösterir.Bir Neendertal insanın iskeletinin çevresinde çiçek tozlarının bulunması,onu gömerken üstünün çiçeklerle kaplandığını gösterir. ( Bazı kaynaklara göre Neendertal insanının 85.000 ile 35.000 yılları arasında yaşadığı belirtilmektedir.)

Nesli tükenen Neendertal insanın yerine beyaz ırkın atası olan Homosapiensler(akıllı insan) almıştır.Homosapienslerin alnı kubbeleştiğinden zihinsel faaliyetlerinin gelişmiş olduğunu anlıyoruz.

Neendertal insanının hayvanı anımsatan öne doğru çıkıntılı ağız ve burun olmasına karşın,          Homosapiens ‘de bugünkü anlamda bir insan tipi görüyoruz.

Homosapiens insanı da ölüsünü gömüyor,yanına yiyeceklerini koyuyor,öteki dünyada malı olsun diye süs eşyalarını bırakıyor.Ölü sarı rengini kaybetsin diye kırmızı toprak boya ile boyuyorlardı.Homosapiens insanının hayvan kemiklerinden kaval ve düdük yaptıkları da biliniyor.

Neendertal insanının sanatı olmamasına karşın Homosapiensin sanatı vardır. Homosapienslerle birlikte dünya üzerinde ilk kez sanat yapıtları ortaya çıkıyor. 

PREHİSTORİK  ( TARİH ÖNCESİ ) DEVİRLERDE SANAT

Eski Adlandırma	Yaygın Adlandırma	Yeni Adlandırma
Eski Taş Devri Ve Yontma Taş	Paleolotik Çağ Alt Paleolotik Orta Paleolotik Üst Paleolotik	Avcılık – Toplayıcılık Dönemi Rastgele Avcılık Dönemi Avcılık Dönemi Uzman Avcılar Dönemi
Orta Taş	Mezolotik Çağ	Uzman Avcılar – Balılar Dönemi
Yeni Taş Veya Cilalı Taş	Neolotik Çağ Çanak – Çömleksiz Neolotik Çanak – Çömlekli Neolotik	İlk köy toplulukları dönemi Çiftçiliğin başlangıç dönemi Çiftçi köy toplulukları dönemi
Bakır Taş  Veya Bakır Çağı	Kalkolotik Çağ	Gelişmiş Köy Toplulukları Dönemi
Tunç Çağı	Tunç Çağı İlk Tunç Çağı Orta Tunç Dönemi Son Tunç Dönemi	İlk kent toplulukları ( * ) ( * )
Demir Çağı	Demir Çağı	( * )

Tunç çağının ilk döneminden sonrası tarih öncesinde sınırlarına girmediği için,tunç çağının orta ve son tunç çağı ile ilk imparatorlukların kurulduğu Demir çağı dönemi yeni adlandırmanın dışında tutulmuştur.

Tarih öncesi yada prehistorya,ilk insanın ortaya çıkışından yazının başlangıcına kadar olan dönemi kapsar. Bu dönemin başlangıcı ve kapsadığı zaman dilimi her bölgenin özelliğine göre değişir.

Tarih öncesi dönemlerin adlandırılmasında,geleneksel yaklaşım,herhangi bir dönemi belirleyen en yaygın hammaddeyi ve uygulanan alet yapım tekniğini göz önüne almadır.Oysa çağdaş arkeoloji tarih öncesi dönemleri insanların yaşam ve beslenme alışkanlıklarına göre adlandırır.

Sosyal Bilgiler Öğretmeni İbrahim Başak (Kervanci63)