COĞRAFYA

1.                Ülkemizde FİYORD kıyı tipi görülmez.

2.                Türkiye’de HALİÇLERE rastlanmaz.

3.                GÜRCİSTANLA aramızda demir bağlantısı yoktur.

4.                ARPAÇAY akarsuyu komşu sınırıdır.

5.                İran ile sınır olan kapımız GÜRBULAK Sınır Kapısıdır.

6.                Türkiye’nin en uzun kayak pisti PALANDÖKENDİR.

7.                Ülkemizde arıcılığın en çok geliştiği il MUĞLADIR.

8.                GAP tamamlandığında G. D. Anadolu’da üretimi en fazla artacak bitki PAMUKTUR.

9.                Türkiye’de en çok yetiştirilen koyun cinsi KARAMANDIR.

10.           Türkiye’de ipekböcekçiliği ve ipekli dokumacılığın giderek azalmasının nedeni PAMUKLU DOKUMACILIĞIN HIZLA GELİŞMESİDİR.

11.           Ormanların Dağılımını Etkileyen Faktörler:

Yağış miktarı

Bağıl nem oranı

Denize uzaklık

12.            Türkiye’de büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığının dağılışında YÜZEY ŞEKİLLERİ VE OTLAKLARIN DAĞILIŞI etkilidir.

13.           Türkiye’de Tarım Ürünü Çeşitliliğinde Etkili Olan Faktörler:

Yer Şekilleri 

Denize Uzaklık

14.           Merinos koyunu en fazla MARMARA BÖLGESİNDE yetişir.

15.           Kıl Keçisi en fazla AKDENİZ BÖLGESİNDE yetişir.

16.           Karaman koyunu en fazla İÇ ANADOLU BÖLGESİNDE yetişir.

17.           Tiftik keçisi en fazla ANKARA VE ÇEVRESİNDE yetişir.

18.           Türkiye’de en fazla yetiştirilen hayvan türü KOYUNDUR.

19.           Türkiye’de büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığının dağılışında etkili olan faktörler YÜZEY ŞEKİLLERİ ve OTLAKLARIN DAĞILIŞIDIR.

20.           Tarıma dayalı olmayan endüstri kolu CAMDIR.

21.           Hammadde olarak orman ürünlerinden yararlanılan endüstri kolları: KÂĞIT, İLAÇ, KOZMETİK, MOBİLYADIR.

22.           İki kentten birinin endüstri bakımından diğerinden daha fazla gelişmiş olduğunu gösteren en büyük kanıt ENERJİ TÜKETİMİNİN FAZLA OLMASIDIR.

23.           Aritmetik nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölge MARMARA BÖLGESİDİR.

24.           Aritmetik nüfus yoğunluğunun en az olduğu bölge D. ANADOLU BÖLGESİDİR.

25.           Türkiye’de karstik arazinin en fazla olduğu bölge AKDENİZ BÖLGESİ VE TAŞELİ PLATOSUDUR.

26.           Türkiye’nin Ovaları:

DELTA OVALARI	Bafra, Çarşamba, Çukurova, Silifke, Meriç, Bakırçay, Gediz, K. Menderes, B. Menderes
KARSTİK	Elmalı, Korkuteli, Kestel
TEKTONİK	Düzce, Erbaa, Niksar, Suluova, Erzurum, Pasinler, Ereğli, Eskişehir, Aksaray, Harran, Suruç, Ceylanpınar gibi

27.           Oluşumuna Göre Göller:

TEKTONİK	Sapanca, İznik, Manyas, Ulubat, Tuz, Burdur, Beyşehir, Akşehir, Acıgöl, Hazar, Eber
KARSTİK	Salda, Suğla, Elmalı, Kestel
VOLKANİK	Nemrut Gölü, Gölcük Gölü
BUZUL	Buzul dağı, B. Ağrı, Tendürek, Süphan, Kaçkar, Bolkar, Aladağlar ve Uludağ üzerindeki göller.

28.           Marmara bölgesindeki göllerin çoğu TEKTONİKTİR.

29.           Ege bölgesindeki göllerin çoğu ALÜVYAL SETLEŞME SONUCU oluşmuştur.

30.           Akdeniz bölgesindeki göllerin çoğu KARSTİK VE TEKTONİKTİR.

31.           Taşeli platosu ADANA BÖLÜMÜNDEDİR.

32.           Göller yöresi ANTALYA BÖLÜMÜNDEDİR.

33.           İshak Paşa sarayı AĞRI’DADIR.

34.           Türkiye’nin Kuzey Yarımküre’de Yer Almasının Sonuçları:

Bitki örtüsü ve tarım ürünlerinde çeşitlilik görülür

Kuzeye doğru gidildikçe güneş ışınlarının düşme açısı küçülür.

Dağların güney yamaçları diğer yamaçlardan daha sıcaktır

Haziranda yaz gündönümü, Aralıkta kış gündönümü yaşanır.

Kuzeye gidildikçe geceler ve gündüzler daha fazla uzayıp kısalır.

Güneş ışınları düze zeminlere hiçbir zaman dik açıyla düşmez.

35.           Türkiye’nin Orta Kuşakta Yer Almasının Sonuçları:

Cephe yağışları görülür                   

Dört mevsim yaşanır           

Batı rüzgârları etkilidir.

36.           Türkiye’nin Özel Konumunun Sonuçları:

Önemli doğal güzelliklere sahiptir.

Üç tarafı denizlerle çevrilidir. Bunun sonucunda;

İklim ve ürün çeşitlenir, turizm gelişir, deniz ürünlerinden yararlanmamızı sağlar

Yükseklik batıdan doğuya doğru artar. Bunun sonucunda;

Sıcaklık düşer, karasallık artar, ürün türleri azalır, buğday yerine arpa tarımı daha yaygın olur

Dağların genelde doğu – batı doğrultusunda uzanıp, denizel iklim özelliklerinin iç kısımlara girmesini engeller ve iç kısımlarda karasallık şiddetlenir.

Rize’de turunçgil, Iğdır’da pamuk, Artvin’de zeytin yetiştirilir.

Aynı anda 4 mevsim yaşanır.

37.           Türkiye’de aynı anda bir ulusal saat kullanılmasının nedeni ÜZERİNDEN FAZLA BOYLAM GEÇMEMESİDİR.

38.           Türkiye’de yatay bir düzlem üzerindeki dik bir çubuğun gölgesinin en kısa olduğu an gölge KUZEYİ GÖSTERİR.

39.           Türkiye’de en uzun gündüzün yaşandığı tarih 21 HAZİRAN, yer ise SİNOPTUR.

40.                  Büyük Ölçek                                                         

Paydadaki rakam küçüktür.                                  

Gösterilen alan dar                                               

Küçültme oranı az                                                 

Ayrıntı fazla                                                         

Hata oranı az                                                       

Küçül Ölçek

Paydadaki rakam büyük               

Gösterilen alan geniş       

Küçültme oranı fazla

Ayrıntı az

Hata oranı fazla

41.           Kullanım Alanlarına Göre Haritalar:

Fiziki Haritalar: Yeryüzü şekillerinin gösterildiği haritalardır.

Siyasi Haritalar: Ülke ve il sınırlarının gösterildiği haritalardır.

Özel Haritalar: İklim, bitki, ekonomi, ulaşım, jeoloji, deprem gibi şeyleri gösterir.

42.           Fiziki Haritalarda Yüzey Şekillerini Göstermek İçin Kullanılan Yöntemler:

Gölgelendirme         

Renklendirme                       

Kabartma         

İzohips          

Tarama

En çok kullanılan ise RENKLENDİRME VE İZOHİPSTİR.

43.           Renklendirme Yönteminde Kullanılan Renkler:

0 – 200 metre: Koyu yeşil         

1000 – 2000 metre: Açık kahverengi

200 – 500 metre: Yeşil                               

500 – 100 metre: Sarı                

2000 metreden yüksek: Koyu kahverengi            

44.           Yeşil Rengin En Çok Kullanıldığı Yerler:

Marmara bölgesinin çok yeri         

Karadeniz kıyılarında Bafra ve Çarşamba ovaları           

Kıyı ege bölümü

45.           Sarı Rengin Kullanıldığı Yerler:

İç Anadolu Bölgesi              

Güneydoğu Anadolu

46.           Kahverenginin Kullanıldığı Yerler:

Doğu Anadolu Bölgesi ( Iğdır hariç)                     

Karadeniz dağları ve Torosların yüksek yerleri

47.           İzohips ( Eşyükselti) eğrileri, eğimin az olduğu yerlerde SEYREK, eğimli yerlerde SIKTIR.

48.           İzohips eğrilerinin sık olduğu yerler D. ANADOLU VE KARADENİZ BÖLGESİ.

49.           Harita içindeki şekillerin ne anlama geldiğini gösteren işaretlere LEJAND denir.

50.           Haritada kuşbakışı olarak görülen alanın olduğu gibi hesaplanmasına İZDÜŞÜM ALAN denir.

51.           Arazinin engebelerinin de hesaplandığı alana GERÇEK ALAN denir.

52.           Gerçek ve İzdüşümü alanlarının az olduğu bölgeler; MARMARA, İÇ ANADOULU, G. DOĞU ANADOLU BÖLGESİ VE KIYI EGE BÖLÜMÜDÜR.

53.           Gerçek ve İzdüşümü alanlarının fazla olduğu bölgeler; D. ANADOLU, AKDENİZ VE KARADENİZDİR.

54.           Türkiye Siyasi Haritasından Elde Edilecek Bilgiler:

Yön bulma         

İzdüşümü alan ölçme                      

Uzunluk ölçme                 

Matematik konum bulma

55.           Yıllık ortalama en yüksek sıcaklıklar G. D. ANADOLU BÖLGESİNDE en düşük sıcaklıklar ise KUZEY DOĞU ANADOLU BÖLGESİNDEDİR.

56.           Temmuz ayı en yüksek sıcaklık G. D. ANADOLU BÖLGESİNDE, en düşük sıcaklıklar ise KARADENİZ BÖLGESİNDE görülür.

57.           Ocak ayı en yüksek sıcaklık AKDENİZ BÖLGESİNDE en düşük sıcaklıklar ise ERZURUM – KARS BÖLGESİNDE görülür.

58.           Jeolojik Devirler:

Paleozoik Zaman: Taşkömürü yatakları oluşmuştur.

Mezozoik Zaman: Tortulanma ve deniz ilerlemeleri ile sürüngenler oluşmuştur.

Neozoik – Tersiyer Zaman: Alp – Himalaya kıvrımları ile petrol, tuz, linyit yatakları ve memeliler oluşmuştur.

Antopozoik – Kuaterner Zaman: Çanakkale ve İstanbul boğazları oluşmuştur.

59.           Türkiye’deki Rüzgârların Özellikleri:

Gün içinde yön değiştirebilirler

Dar alanlı ve kısa sürelidirler.

60.           Orojenik DAĞ OLUŞUMU, Epirojenik ise KITA OLUŞUMUDUR.

61.           Depremler oluşumlarına Göre 3’e Ayrılır:

Volkanik                   

Çöküntü                    

Tektonik

62.           Dış kuvvetlerin kaynağı GÜNEŞ ENERJİSİDİR.

63.           Dış kuvvetlerden en yaygın olanı AKARSULAR en az etkili olanı ise BUZULLARDIR.

64.           Toprak oluşumunda en etkili olan İKLİMDİR.

65.           Toprak Oluşumunda Etkili Faktörler:

İklim           

Canlılar ( Bitki Örtüsü)                  

Ana kaya        

Yer Şekilleri             

Zaman

66.           Nemli bölge Toprakları:

Lateritler: Doğu Karadeniz’de görülür.

Kırmızı Topraklar ( Terra- Rossa): Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerde görülür.

Kahverengi Orman Toprakları: Karadeniz bölgesinde

Podzol Topraklar: Karadeniz ve D. Anadolu bölgesinde

Kurak Bölge Toprakları

Kara Topraklar ( Çernezyom): D. Anadolu bölgesi

Kestane – Kahverengi Step Toprakları: İç Anadolu bölgesi ve İç bölgelerde görülür.

67.           Toprak Erozyonuna Etki Eden Nedenler:

İklim       

Ana kaya       

Yer şekilleri           

Bitki örtüsü  

İnsan

68.           Heyelana Etki Eden Nedenler:

Eğim          

Yağışlar                    

Ana kaya özelliği               

Tabakaların dizilişi

69.           Akarsu Rejimi Etkileyen Faktörler:

İklim   

Yer şekilleri ve jeolojik yapı                      

Bitki örtüsü

70.           Türkiye’deki akarsuların çoğu KARMA REJİMLİDİR. Nedeni ise: Akarsu Rejimini Etkileyen Özellikler Kısa Mesafede Büyük Değişiklikler Göstermesi.

71.           Bir akarsu üzerinde şelaleler varsa DENGE PROFİLİNE ULAŞMAMIŞ demektir.

72.           Akarsuların Biriktirme Yapmasının Nedenleri:

Eğimin azalması           

Hız azalması             

Su azalması         

Yükünün artması

73.           Taraçalar HEM AŞINDIRMA HEM BİRİKTİRME şeklidir.

74.           Karstik erime çukurlarının en büyüğü POLYEDİR ve Gökova adıyla da anılır.

75.           Pamukkale Travertenleri KİMYASAL TORTULLAŞMALAR grubuna girer.

76.           Dalgaların Oluşma Nedenleri:

Rüzgar         

Deprem         

Denizaltı heyelanı            

Volkanizma

77.           Gel – git genliğinin fazla olduğu kıyılarda DELTA OLUŞMAZ, HALİÇLER oluşur.

78.           Dalga Aşındırma Şekilleri:

Falez: Dağların kıyıya paralel olarak uzandığı ve kıyıdan itibaren yükseldiği yerlerde dalgaların kıyıda yapmış olduğu aşındırma sonucunda oluşan dik kıyılara denir. Batı, Doğu Karadeniz ve Akdeniz’de görülür.

Haliç: Gel – git etkisinin fazla olduğu bölgelerdeki akarsuların denize döküldüğü kıyılarda, akarsular taşıdığı malzemeyi kıyıda biriktirmeye denir.

79.           Dalga Biriktirme Şekilleri:

Kıyı Oku: Dalgaların sürüklediği malzemeleri karanın devamı gibi biriktirmesi neticesinde oluşan birikinti şekline denir.

Kıyı Kordonu: Bir koy ya da körfezin iki kıyısının arasına dalgaların getirdiği malzemeleri yığması sonucunda oluşan kum şeridine denir. ÖR: Fethiye Ölüdenizinin oluşumu

Lagün (Deniz Kulağı): Koyların veya körfezlerin ağız kısımlarının dalgaların biriktirdiği kumlarla kapanması sonucunda oluşan göllere denir. ÖR: B. ve K. Çekmece ile Durusu

Tombolo: Kıyıya yakın yerde bulunan ada ile kara arasına dalgaların getirdiği malzemeleri biriktirmesi ile oluşan bir yarımadadır. ÖR: Kapıdağ ve Sinop yarımadası

80.           Başlıca Kıyı Tipleri:

Ria Kıyı: İstanbul ve Çanakkale boğazları

Dalmaçya Tipi Kıyı: Fethiye – Kaş – Finike arası.

Limanlı Kıyı Tipi: B. ve K. Çekmece kıyıları

Fiyord Kıyı Tipi: Türkiye’de görülmez.

81.           Göl Sularının Tuzluluk Oranlarını Belirleyen Faktörler:

Buharlaşma             

Jeolojik Yapı            

Dışarıya akıntısının olup olmaması

82.           Buharlaşmanın fazla olduğu yerlerde TUZLULUK ORANLARI FAZLADIR.

83.           En çok göç veren bölgeler D. KARADENİZ İLE D. ANADOLU BÖLGESİDİR.

84.           Yerleşmeyi Sınırlandıran Faktörler:

Denizler         

Çöller 

Kutuplar          

Yüksek dağlar

85.           Teknolojinin bütün imkânlarından faydalanarak birim alandan en fazla ürün elde etme yöntemine İNTANSİF TARIM denir.

86.           Doğal koşullara bağlı olarak gerçekleştirilen yönteme EKSTANSİF TARIM denir.

87.           Türkiye’de en yaygın meyve ELMA VE ÜZÜMDÜR.

88.           Orman yangınları en az KARADENİZ BÖLGESİNDE, en çok ise AKDENİZ, EGE VE MARMARA BÖLGELERİNDEDİR.

89.           Ormanların Yükselti Sınırları:

Karadeniz     

Ege                

Marmara       

Akdeniz

90.           Madenin yeraltında bulunduğu çıkarılmamış haline FİLİZ (MADEN CEVHERİ) denir.

91.           Filizin çıkarıldığı işlenmemiş haline TRÜVONAN CEVHER denir.

92.           Madenin toprak altındaki toplam miktarına REZERV denir.

93.           Petrol ilk defa RAMAN’DA bulunmuş. İlk petrol rafinerisi BATMAN’DA kurulmuştur.

94.            Doğalgaz HAMİTABAT ( Kırklareli) ve ÇAMURLU’DA ( Mardin), ANBARLI (İstanbul) çıkarılır.

95.           Jeotermal Enerji DENİZLİ – SARAYKÖY’DE kurulan termik santralde elektrik elde edilir.

96.           Termik Santrallerde en çok DOĞALGAZ VE LİNYİT kullanılır.

97.           Türkiye’de en yaygın endüstri kolları BESİN, DOKUMA VE ÇİMENTODUR.

98.           İlk demir yolu İZMİR – AYDIN arasında yapılmıştır.

99.           Türkiye’de yük ve yolcu taşımada en çok KARAYOLU VE DEMİRYOLU kullanılır.

100.       En Çok İhracat Yapılan Ülkeler:

Almanya       

ABD   

İngiltere       

İtalya

101.       Batı Karadeniz’in madenleri TAŞ KÖMÜRÜ VE BAKIR

         Orta Karadeniz’in madenleri BAKIR VE LİNYİT

         Doğu Karadeniz’in madenleri BAKIR VE DEMİR

102.       Marmara bölgesinin en seyrek nüfuslu yerleri ERGENE HAVZASI VE BİGA YARIMADASIDIR.

103.       Hamitabat YILDIZ DAĞLARI BÖLÜMÜNDE bulunur.

104.       Marmara bölgesinin en az yağış alan bölümü ERGENE BÖLÜMÜDÜR.

105.       Ege bölgesinin en seyrek nüfuslu yerleri İÇ BATI ANADOLU VE MENTEŞE YÖRESİDİR.

106.       Ege bölgesinin körfezleri: GÜLLÜK, EDREMİT, ÇANDARLI, İZMİR, KUŞADASI VE GÖKOVA’DIR.

107.       Ege bölgesinin yarımadaları: KARABURUN, AYVALIK, ÇEŞME, BODRUM, BİGA VE DATÇA’DIR.

108.       Efes, Milet gibi liman kentleri ALÜVYONLAŞMA sonucu oluşmuştur.

109.       Adana bölümünü, Antalya bölümünden ayıran akarsular MANAVGAT VE ÇARŞAMBA

110.       Marmara bölgesinin Türkiye üretimindeki payı en az ürünü PAMUKTUR.

111.       Yer şekilleri yüzünden baraj yapımına pek uygun olmayan bölge MARMARA BÖLGESİDİR.

112.       Doğal göller en fazla GÜNEY MARMARA VE ANTALYA BÖLÜMÜNDEDİR.

113.       Türkiye’de sis en az YAZIN görülür.

114.       Türkiye’de en az yağış alan bölüm KONYA BÖLÜMÜDÜR.

115.       Doğu Anadolu bölgesinde en fazla yağışı HAKKÂRİ BÖLÜMÜ alır.

116.       Keban ve Karakaya barajları DOĞU ANADOLU BÖLGESİNDEDİR.

117.       Atatürk barajı G.D. ANADOLU BÖLGESİNDEDİR.

118.       Turizm geliri en az olan bölge DOĞU ANADOLU BÖLGESİDİR.

119.       G. D. Anadolu bölgesinde en seyrek nüfus MARDİN – MİDYAT EŞİĞİNDEDİR.

120.       GAP’IN merkezi ŞANLIURFADIR.

121.       Nemrut Dağı, Balıklı Göl, Hasankeyf ve Zeugma (Gaziantep – Nizip yakınlarında) GÜNEY DOĞU ANADOLU BÖLGESİNDEDİR.

122.        D. Anadolu bölgesinde yetiştirilen tarım ürünü çeşidinin az olması SICAKLIK ORTALAMASININ DÜŞÜK OLMASINA BAĞLIDIR.

123.       Demirköprü, Adıgüzel, Kemer barajları EGE BÖLGESİNDEDİR.

124.       Oymapınar, Seyhan, Aslantaş barajları AKDENİZ BÖLGESİNDEDİR.

125.       H.Polatkan, Gökçekaya Hirfanlı barajları İÇ ANADOLU BÖLGESİNDEDİR.

126.       Don – Volga: KARADENİZ İLE HAZAR DENİZİNİ

         Süveyş Kanalı: AKDENİZ İLE KIZILDENİZİ birbirine bağlar.

127.       Türkiye’de İklimi Etkileyen Faktörler:

Matematik Konum       

Rüzgârların esme yönü        

Yer şekilleri (Dağların uzanışı ve bakı)         

Basınç merkezleri

Denize göre konum

128.       İklim Elemanları:

Basınç ve rüzgarlar                

Nemlilik ve yağış                

Sıcaklık ( En önemlisidir)

129.       Sıcaklığın dağılışına Etki Eden Faktörler:

Güneş ışınlarının yere düşme açısı (Dünyanın şekli ve enlem,yaşanan mevsim,günün saati,bakı)

Güneş ışınlarının atmosferde kat ettiği yol                     

 Güneşlenme süresi          

Okyanus akıntıları   

Nem 

Kara ve denizlerin dağılışı              

Yükselti           

Rüzgârlar                  

Bitki örtüsü

130.       Atmosferin Katları:

Troposfer: Atmosferin en alt tabakasıdır. İklim olayları meydana gelir.

Stratosfer: Üst kısımlarında ozon gazı bulunur.

Şemosfer ( Ozonosfer ve Kemosfer): Ozonosfer zararlı ışınların tutulmasını sağlar.

İyonosfer: Haberleşme sinyalleri ve radyo dalgaları bu tabakadan yansır.

Eksosfer: Atmosferin en üst tabakasıdır.

131.       En tanınmış polyeler ELMALI, KESTEL, MUĞLA, ÇELTİKÇİ VE GEMBOS’DUR.

132.       Teke ve Taşeli Platolarının en tenha yer olmalarının nedeni KALKERLİ ARAZİLERİN VARLIĞIDIR.

133.       Makilerin daha yükseklerde yetişememesinin nedeni SICAKLIĞIN AZALMASIDIR.

134.       Akarsular tarafından derin vadilerle yarılmış, çevresine göre yüksek düzlüklere PLATO denir.

135.       Çevresine göre alçakta kalan düzlüklere OVA denir.

136.       Plato Çeşitleri:

Yatay Duruşlu Platolar: İç Anadolu ve G. D. Anadolu’daki Platolar

Aşınım Platoları: Çatalca – Kocaeli Platoları

Karstik Platolar: Teke ve Taşeli Platoları

Lav Platoları: Erzurum – Kars ve Ardahan Platoları

137.       Türkiye akarsularının denge profiline ulaşamamalarının nedeni GENÇ OLUŞUMLU OLMASIDIR.

138.       Karstik şekillerin en büyüğü POLYE, en küçüğü ise LAPYA’DIR.

139.       Cephe yağışlarına neden olan İZLANDA ALÇAK BASINCIDIR.

140.       Tarımda Verimi Etkileyen Faktörler:

Sulama       

Tohum Islahı   

Makineleşme            

Gübreleme       

 İlaçlama      

Toprak Analizi

Çiftçinin Eğitimi ve tarımı Destekleyen kuruluşların Olması

141.       Tarımda verimi olumsuz yönde etkileyen en önemli faktör SULAMADIR.

142.       Hayvanlardan elde edilen et ve süt veriminin düşük olmasının nedeni DAHA ÇOK MERA HAYVANCILIĞININ YAPILMASIDIR.

143.       Tarıma dayalı sanayi kuruluşları hammaddeye yakın olarak kurulur. Bu kurala uymayan sanayi kolu DOKUMADIR.

144.       Türkiye’de konserve endüstrisinin pek gelişememesinin nedeni HER MEVSİM TAZE YAŞ VE SEBZE MEYVELERİN BULUNMASIDIR.

145.       Ülkemizde ulaşımın yapıldığı tek akarsu BARTIN ÇAYIDIR ve BATI KARADENİZ BÖLÜMÜNDE yer alır.

146.       Çoruh Nehri DOĞU KARADENİZDE’DİR.

147.       Balıkçılığın en yoğun DOĞU KARADENİZDE’DİR.

148.       Yedi Uyuyanlar Mağarası TARSUS, Cennet – Cehennem Mağarası ise MERSİN’DEDİR.

149.       Kapadokya, Peri Bacaları, Ihlara Vadisi ve Erciyes Dağı ORTA KIZILIRMAK BÖLÜMÜNDEDİR.

150.       Nemrut Dağı ADIYAMANDA’DIR.

151.       Antalya bölümünün Adana bölümüne göre endüstriyel gelişim açısından daha geri kalmasının nedeni; YERŞEKİLLERİNİN DAHA DAĞLIK VE ENGEBELİ OLMASIDIR.

152.       Fırat ve Dicle nehirlerinden yeterince yararlanılamamasının nedeni; DAR VE DERİN VADİLERDEN AKMALARIDIR.

153.       Nüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler:

Yer şekilleri         

 Beşeri ve Ekonomik Özellikler                  

İklim              

Toprak Özellikleri

154.       Bir ülkenin gelişmişlik düzeyi hakkında en fazla bilgi veren ENDÜSTRİ TESİSLERİNDE KULLANILAN HAMMADENİN TÜRÜ VE KİŞİ BAŞINA DÜŞEN MİLLİ GELİRDİR.

155.       Türkiye’de toplam üretimde Ege bölgesinin payı yaklaşık olara % 80 olan ürün İNCİR’DİR.

156.       Akdeniz bölgesinde kullanılan hammaddenin büyük bir kısmı yurt dışından gelen RAFİNERİDİR.

157.       Kullanım alanı geniş olan madenler DEMİR VE BOR’DUR.

158.       Buzul şekilleri G.D. ANADOLU BÖLGESİNİN dağlarında görülmez.

159.       Tarımsal nüfus yoğunluğu KARADENİZ VE DOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE daha fazladır. Nedeni ise EKİLEBİLİR TOPRAKLARIN AZLIĞIDIR.

160.       Karadeniz Bölgesindeki Tarım Ürünlerinin Türkiye Üretimindeki Sıralaması:

Taş Kömürü ve Çay     

 Mısır 

Fındık      

Orman           

Balık       

Tütün 

Pirinç

161.       Marmara Bölgesindeki Tarım Ürünlerinin Türkiye Üretimindeki Sıralaması:

Ayçiçeği   

 Turizm    

Fındık

İpekböcekçiliği        

 Zeytin   

Balık  

Pirinç      

Mısır

162.       Ege Bölgesindeki Tarım Ürünlerinin Türkiye Üretimindeki Sıralaması:

İncir              

Tütün            

Haşhaş          

 Üzüm            

Zeytin           

Pamuk

163.       Akdeniz Bölgesindeki Tarım Ürünlerinin Türkiye Üretimindeki Sıralaması:

Muz    

 Yer Fıstığı    

 Turunçgil     

Mısır              

Soya              

Pamuk

164.       İç Anadolu Bölgesindeki Tarım Ürünlerinin Türkiye Üretimindeki Sıralaması:

Çavdar           

Şeker pancarı          

Yeşil Mercimek                

 Arpa

Patates     

Buğday

165.       G. D. Anadolu Bölgesindeki Tarım Ürünlerinin Türkiye Üretimindeki Sıralaması:

Petrol            

Pamuk            

 Kırmızı Mercimek            

Yapağı           

Antep Fıstığı

166.       D. Anadolu Bölgesindeki Tarım Ürünlerinin Türkiye Üretimindeki Sıralaması:

Kayısı 

 Şeker Pancarı                     

Yapağı             

Arpa              

Hayvan sayısı

167.       Demir yolu yapımının yaygınlaşmasıyla PETROL’E duyulan gereksinim azalacaktır.

168.       Kıyı ile iç kesim arasındaki etkileşimin daha fazla olduğu bölümler KIYI EGE VE ORTA KARADENİZ BÖLÜMÜDÜR.

169.       En önemli ticaret merkezlerinin batı’da toplanmasının nedeni NÜFUS YOĞUNLUĞUDUR.

170.       Irak petrollerinin bir kısmı Irak Boru Hattı ile YUMURTALIK LİMANINA taşınmaktadır.

171.       Endüstride hammadde olarak kullanılmayan maden TAŞKÖMÜRÜDÜR.

172.       Balıkçılığın Gelişememesinin Nedenleri:

Balık bakımından zengin olmaması 

 Okyanuslarla bağlantıların zayıf olması  

 Usulsüz avlanma

Araç – gereç ve sermayenin sınırlı olması 

Pazarlamanın yetersizliği

173.       Otlak ve çayırların azalmasının nedeni TARIMDA MAKİNELEŞMENİN ARTMASIDIR.

174.       Yerleşmeyi sınırlandıran faktörlerden Türkiye’de fazla etkili olmayan BUZULLARDIR.

175.       Akdeniz bölgesinde birden fazla ürün alınabilmesinin nedeni YAZ SICAKLIKLARIN YÜKSEK OLMASIDIR.

176.       İnsuyu Mağarası: BURDUR                                 

Damlataş Mağarası: ALANYA

Narlıkuyu Mağarası: MERSİN                            

Düdensuyu Mağarası: ANTALYA

177.       Erozyonu Önleme Çalışmaları:

Taraçalama yapmak

Anız yakılmalarını önlemek 

Ağaçlandırma yapmak  

 Nöbetleşe Ekim

Tarlaları eğime dik doğrultuda sürmek              

Meraları korumak    

 Halkın eğitilmesi

178.       Türkiye’de Bulunan Platoların Özellikleri:

Ortalama yükseltisi fazladır         

 Bazı platolarda hayvancılık faaliyetleri yapılır

Platoların çoğunda akarsular derin vadiler oluşturmaktadır.

179.       Bolu – Devrek – Gerede ve araç sularının birleşmesiyle YENİCE IRMAĞI oluşmuştur.

180.       Akarsu aşındırma ve biriktirme şekilleri üzerinde en önemli etken ARAZİNİN EĞİMİDİR

181.       G.D. Anadolu bölgesinde petrol çıkarılan yerler; ADIYAMAN, BATMAN, KURTALAN VE GARZAN

182.       Akarsuların biriktirdiği yerlerde ALÜVYONLU, Rüzgârların biriktirdiği yerlerde LÖSLÜ, Buzulların biriktirdiği yerlerde MOREN TORAKLARI görülür.

183.       Türkiye’de MOREN TOPRAKLARI görülmez.

184.       Yükseklik arttıkça indirgenmiş sıcaklık ile gerçek sıcaklık arasındaki FARK ARTAR.

185.       Ilısuyun altında kalacak olan şehir HASANKEYF’TİR.

186.       Yıllık ortalama sıcaklıkların Doğu Anadolu bölgesinde düşük olmasının nedeni YÜKSELTİ VE KARASALLIK

187.       Ocak ayı ortalama sıcaklıkların Akdeniz bölgesinde yüksek olmasının nedeni ENLEM DENİZ ETKİSİ VE TOROSLARIN KUZEYDEN GELEN SOĞUK HAVA DALGALARINI ÖNLEMESİDİR.

188.       Ocak ayı ortalama sıcaklıkların D. Anadolu bölgesinde düşük olmasının nedeni YÜKSELTİ, KARASALLIK VE KUZEYDEN GELEN SOĞUK HAVA

189.       Temmuz ayı ortalama sıcaklıkların G. D. Anadolu bölgesinde yüksek olmasının nedeni KARASALLIK VE GÜNEYDEN GELEN SICAK HAVA KÜTLELERİDİR.

190.       Temmuz ayı ortalama sıcaklıkların D. Anadolu bölgesinde düşük olmasının nedeni YÜKSELTİDİR.

191.       Türkiye batı rüzgârları kuşağında olmasına rağmen daha çok yerel rüzgârların etkisi altında olmasının nedeni YER ŞEKİLLERİDİR.

192.       Günlük sıcaklık farkının iç bölgelerde fazla olmasının nedeni KARASALLIK VE ENLEMDİR.

193.       Ahır Hayvancılığını Arttıran Faktörler:

Nüfusun hızla artması   

Ahır hayvancılığı veriminin artması           

 Mera ve otlakların azalması     

Küspe üretimini artması

194.       Doğudaki yerlerde güneş DAHA ÖNCE DOĞAR VE DAHA ERKEN BATAR.

195.       Dünya günlük hareketini BATIDAN DOĞUYA DOĞRU yapar.

196.       Çizgisel hız en fazla EKVATORDADIR. Kutuplara doğru gidildikçe azalır.

197.       Dünyanın Günlük Hareketinin Sonuçları

Gece gündüz olayı ardalanır (birbirini takip eder).

Güneş ışınlarının düşme açısı günün her saatine göre değişir.

Yerel saat farkları oluşur.

Günlük sıcaklık farkları oluşur. Buna bağlı olarak;

Meltem rüzgârları oluşur.

Mekanik çözülme olur (özellikle çöllerde ve karasal iklimlerde)

Sürekli rüzgârların esme yönünde sapmalar olur.

Okyanus akıntılarında sapmalar ve halkalar olur.

Dinamik basınç merkezleri oluşur.

Yönler belirlenir.

Fotosentez meydana gelir.  

198.       Doğusu ile batısı arasında yerel saat farkı en fazla olan bölge KARADENİZDİR.

199.       Bir ülkenin deprem ülkesi olduğunun belirtileri:

Genç yapıda olması      

Host ve grabenlerin yaygın olması 

Fay hatlarının olması   

3. Jeolojik devrin sonunda oluşması

200.       Aynı iklim özelliklerinin etkili olduğu bölgede toprak çeşidinin farklı olmasının nedeni KAYALARIN YAPISIDIR.

201.       Türkiye’nin en son 4. jeolojik dönemde bugünkü şeklini alması akarsuların en çok DENGE PROFİLİNE ULAŞAMAMALARI özelliğini etkilemiştir.

202.       GÜNEY DOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE kaplıcalara pek rastlanmaz.

203.       Orman üst sınırının Akdeniz bölgesinde yüksek olmasının nedeni SICAKLIK ORTALAMASININ FAZLA OLMASIDIR

204.       Ormanların yok olmasının en önemli nedeni ORMAN YANGINLARIDIR.

205.       İklim Çeşitliliğinden Etkilenen Alanlar;

Toprak Çeşidi    

Akarsu Rejimleri      

Turizm Etkinlikleri          

Ulaşım Koşulları

206.       Konya bölümünde nüfusun büyük bölümünün Konya bölümünü güneyindeki dağların eteklerinde yoğunlaşmasının nedeni SU TEMİNİNİN KOLAY OLMASIDIR

207.       G.D. Anadolu bölgesinde Fırat ve Dicle gibi nehirler olduğu halde GAP Projesi devreye girene kadar tarımda sulama önemli sorunlardan birisiydi. Bu durumun nedeni AKARSULARIN DERİN VE DAR VADİLER İÇİNDE AKMALARINDAN kaynaklanmaktadır.

208.       D. A. Bölgesinde Erzurum – Kars bölümünde en çok yağış yaz, en az yağış kışın düşmektedir. Yukarı Fırat bölümünde ise bunun tam tersidir. Bunun nedeni YÜKSELTİ VE DENİZELLİKTİR.

209.       Yurdumuzda en fazla elektrik enerjisi ATATÜRK BARAJINDAN elde edilir.

210.       Linyitin Ege bölgesinde bol çıkarılması TERMİK ELEKTRİK SANTRALLERİNİN KURULMASINI SAĞLAMIŞTIR.

211.       Ormanın alt sınırını NEM, üst sınırını SICAKLIK belirler.

212.       Ormanın en alçak alt sınırı KARADENİZ’DE, en yüksek üst sınırı ise AKDENİZ’DEDİR.

213.       Besi hayvancılığının daha çok büyük şehirlerin çevrelerinde gelişmiş olmasının nedeni PAZAR ALANLARINA YAKIN OLMASIDIR.

214.       Tarımda Makineleşmeyi Etkileyen Faktörler:

Yer şekillerinin engebeli olması     

Kırsal kesimde ucuz işgücünün fazla olması

Makine fiyatlarının yüksek olması

Tarım arazisinin parçalı ve küçük olması

215.       Boylamın Etkileri:

Yerel saat              

Saat dilimleri                

 Aynı enlemdeki Güneş’in doğuş ve batışını etkiler

216.       Enlemin Etkileri:

Güneş ışınlarının geliş açısını    

Gölge uzunluğunu     

Gece – gündüz sürelerini                           

İklim özelliklerini

Nüfus özelliklerini              

Yaşam biçimlerini     

Geçim kaynaklarını etkiler

217.       Türkiye’nin Nüfusu İle İlgili Bilgiler:

Nüfus artış hızı azalma eğilimindedir       

Genç nüfus topla nüfus içindeki payı yüksektir. 

Doğum oranı yüksektir

Okur - yazar oranı kadınlara oranla erkeklerin daha fazladır            

Kadın – erkek sayısı birbirine eşittir

218.       Türkiye’de Genç Nüfusunun Fazla Olmasının Sonuçları:

İş gücü temininde kolaylık sağlanmıştır   

Sanayi ve ticaret önemli ölçüde gelişme göstermiştir

İşsizlerin sayısı artmaktadır                     

Sağlık ve eğitim hizmetlerinin aksaması

219.       Nüfus Artışını Etkileyen Faktörler:

Doğal Faktörler:

İklim 

Yer şekilleri  

Su kaynakları                      

Toprak özellikleri                

 Bitki örtüsü                                             

Beşeri Faktörler:

Tarım 

Sanayi ve ticaret     

Turizm                      

Maden           

Ulaşım

220.       Aritmetik Nüfus Yoğunluğu en fazla MARMARA’DA en az ise DOĞU ANADOLU’DA

         Fizyolojik Nüfus Yoğunluğu en fazla MARAMA’DA en az ise İÇ ANADOLU’DA

         Tarımsal Nüfus Yoğunluğu en fazla KARADENİZ VE DOĞU ANADOLU’DA en az ise G. DOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE görülür

221.       Nüfus Artışının Olumlu Sonuçları:

Mal ve hizmetlere talep artar        

Vergi gelirleri artar

 Üretim artar, işçi ücretleri düşer

Piyasa genişler, yeni yatırım sahaları açılır

222.       Türkiye’de Sıcaklığın Genel Özellikleri:

Sıcaklık genel olarak kuzeye gidildikçe azalır; (enlem etkisi)             

Kıyılar iç kısımlardan sıcaktır; (deniz – kara etkisi)

Sıcaklık doğuya gidildikçe azalır; ( yükseklik etkisi)

223.       Meltem ve fön rüzgârları YAĞIŞ BIRAKMAZLAR.

224.       Konveksiyon yağışların İç Anadolu bölgesi’nde daha çok ilkbaharda görülürken, Doğu Anadolu bölgesinde yaz aylarında etkili olmasını nedeni DOĞU ANADOLU’DA ISINMANIN DAHA GEÇ BAŞLAMASIDIR.

225.       Türkiye’nin en yağışlı yerleri; DOĞU VE BATI KARADENİZ KIYILARI, BATI VE ORTA TOROSLARIN GÜNEYBATIYA DÖNÜK YAMAÇLARI, GÜNEYDOĞU TOROSLAR

226.       Türkiye’de yağışların dağılışı üzerinde en önemli etken YER ŞEKİLLERİDİR.

227.       Bitki türlerinin yüksekliğe çıkıldıkça değişmesinin nedeni SICAKLIĞIN AZALMASIDIR

228.       Depremler en az İÇ ANADOLU VE G.D. ANADOLU BÖLGESİNDE görülür.

229.       Çöküntü depremleri en fazla AKDENİZ BÖLGESİNDE görülür.

230.       Ormanlarda belli aralıklarla ağaçsız bölümler oluşturulması ORMAN YANGINLARININ YAYILMASINI ÖNLEMEK AMACIYLA yapılmıştır.

231.       Karadeniz kıyılarında toprak oluşumunun hızlı olmasını sağlayan etken KİMYASAL ÇÖZÜLMENİN FAZLA OLMASIDIR.

232.       Bir akarsudan yılın bazı dönemlerinde faydalanamıyorsa bu durum AKARSUYUN REJİMİ İLE İLGİLİDİR.

233.       Yeryüzünde peneplenler İÇ KUVVETLERİN ÇOK UZUN SÜRE ETKİLİ OLMADIĞI YERLERDE meydana gelir.

234.       Bir kaynak suyunun sıcaklığında en önemli etken SUYUN GELDİĞİ DERİNLİKTİR.

235.       Çizgisel hızın fazla olduğu yerlerde GÜNEŞİN DOĞUŞ VE BATIŞ ANI DAHA KISADIR.

236.       Karadeniz’in Tuzluluk Oranının Az Olmasının Nedenleri:

Güneş ışınlarını daha küçük açıyla alması            

Buharlaşma miktarının az olması

Dökülen akarsu miktarının fazla olması               

 Sıcaklık ortalamasının düşük olması

237.       Türkiye’nin Üç Tarafının Denizlerle Çevrili Olmasının Sonuçları:

Orman alanları artar.          

 Balıkçılık gelişir      

 Bitki örtüsü çeşitlenir                   

Kıyılarda yağış miktarı artar

238.       Türkiye’nin doğusu ile batısı arasında saat farkının 76 dakika olmasının nedeni MATEMATİK KONUMLA İLGİLİDİR

239.       Türkiye’de kuzeyden esen rüzgârlar sıcaklığı azaltırken, güneyden esen rüzgârlar sıcaklığı arttırır. Bunun nedeni ise ENLEM

240.       Plansız Ketleşmenin Göstergeleri:

Trafik sorununun artması              

Belediye hizmetlerinde aksamaların görülmesi

Gecekonduların yaygınlaşması        

Fabrikaların kent içinde kalması

241.       Dışarıdan aldığımız tarım ürünleri; PİRİNÇ, PAMUK

242.       Bal üretiminin daha uzun süre yapılmasını sağlayan faktör KIŞLARIN ILIMAN OLMASIDIR.

243.       Deniz turizminin Akdeniz kıyılarına göre Marmara kıyılarında daha kısa sürmesinin nedeni EKVATORA OLAN UZAKLIKTIR.

244.       Doğal yetişme alanı en az ÇAY, en fazla ise ELMA’DIR

245.       Elektrik üretiminde en fazla DOĞALGAZ, daha sonra HİDROLİK kullanılır. En az ise PETROL ÜRÜNLERİ, daha sonra TAŞKÖMÜRÜ kullanılır.

246.       Dışsatım mallarında rekabet edilebilmesinin en önemli koşulu KALİTELİ ÜRÜNDÜR

247.       GAP’ın merkezi ŞANLIURFADIR

248.       G. D. Anadolu Bölgesinin Orta Fırat bölümünde Akdeniz etkisinin daha etkili olmasını engelleyen AMANOS DAĞLARIDIR

249.       Aynı enlemde bulunmalarına rağmen Akdeniz bölgesinin kış sıcaklıkları G. D. Anadolu bölgesine göre fazla olmasının nedeni NEM ORANIDIR

250.       İhracatı desteklemek amacıyla devlet tarafından kurulan EXIMBANK’TIR.

251.       Bir akarsuyun karstik kaynaklardan beslendiğinin kanıtı REJİMİN YIL BOYUNCA FAZLA DEĞİŞMEMESİDİR.

252.       Türkiye’de güneyden kuzeye doğru sıcaklığın azalması ENLEM, batıdan doğuya doğru sıcaklığın azalmasının nedeni ise YÜKSELTİDİR.

253.       Türkiye’de dağlar OROJENİK VE VOLKANİK hareketlerle oluşmuştur.

254.       Akdeniz ve Karadeniz kıyılarında delta ovalarının fazla oluşmamasının nedeni DAĞLARIN KIYIYA PARALEL UZANMASIDIR

255.       Akarsularımızın boylarının kısa olmasının nedeni ÜÇ TARAFININ DENİZLERLE ÇEVRİLİ OLMASIDIR

256.       Karadeniz’deki akarsuların uzunluk sıralaması: KIZILIRMAK, ÇORUH VE GEDİZ

257.       Madensuyu yataklarının bulunduğu yerler; İNEGÖL (BURSA), ALAŞEHİR (MANİSA), AKYAZI (ADAPAZARI) VE KIZILCAHAMAM (ANKARA)

258.       Bolu, Gerede, Devrek çaylarının birleşmesiyle YENİCE IRMAĞI oluşmuştur.

259.       Doğu Karadeniz bölgesinde kışların ılık geçmesini ve turuncgil, zeytin gibi tarım ürünlerinin yetişmesinde etkili olan FÖHN RÜZGÂRLARIDIR.

260.       Türkiye’nin çeşitli hava kütlelerinin etkisi altında kalmasının nedeni ILIMAN İKLİM KUŞAĞINDA YER ALMASIDIR.

261.       Mutlak nem, SICAKLIĞIN VE BUHARLAŞMANIN FAZLA OLDUĞU YÖRELERDE FAZLA, SOĞUK YÖRELER VE YÜKSEK DAĞLARDA AZDIR.

262.       Tarımsal nüfus yoğunluğunun azaltılması için TARIMDA MAKİNE KULLANIMINI ARTTIRMALIDIR.

263.       Antalya Bölümü ile Adana Bölümü arasında ekonomik etkinlikler bakımından en büyük farklılık TURİZM.

264.       Türkiye, Akdeniz iklim kuşağında yer almasına rağmen ülkenin büyük bölümünde karasal iklim özelliklerinin görülmesinin nedeni YERYÜZÜ ŞEKİLLERİDİR.

265.       Türkiye’de endüstri bitkilerine ayrılan arazinin az olmasının nedeni AZ GELİR GETİRMESİDİR.

266.       Yüzölçümü küçük olan bölgenin kâğıt üzerindeki ölçeği DAHA BÜYÜKTÜR.

267.       İç Anadolu ve G. D. Anadolu bölgelerinde nüfusun daha çok kenar dağların eteklerinde toplanmasının nedeni SU KAYNAKLARININ DAĞILIŞIYLA İLGİLİDİR.

268.       Ortalama yükseltinin fazla oldu coğrafi bölümlerde DENİZ SEVİYESİNE İNDİRGENMİŞ SICAKLIK DERECESİ DAHA FAZLA OLUR.

269.       Milli Park Alanlarımız:

Uludağ                 

Abant Gölü            

Manyas Gölü           

Dilek Yarımadası

270.       Bir Ülkenin Kalkındığının Göstergeleri:

Okur – yazar oranının fazla olması                       

Sanayi ve hizmet sektöründe çalışan nüfusun fazla olması                  

Yaşlı nüfusun genç nüfustan fazla olması

Kent nüfusunun köy nüfusundan fazla olması

271.       Büyük Kentlerde Görülen Konut Azlığına Yol Açan Etkenler:

Nüfus artış hızının fazla olması                

Konut maliyetlerinin yüksek olması

Bu kentlere göçün fazla olması                 

Küçük ve ucuz konut yapımının yetersiz olması

272.       Tarımın kuraklık sınırını belirleyen etken YILLIK YAĞIŞ MİKTARININ 10 CM’NİN ALTINA DÜŞMESİ

273.       Yerküre’nin gece aşırı soğumasını, gündüz aşırı ısınmasını önleyen etken HAVAKÜRE VE SUKÜRE’DİR.

274.       Karalar denizlere göre iki kat çabuk ısınır ve soğur. Bunun sonucunda da KARADAN ESEN RÜZGÂRLAR KIŞIN SOĞUK YAZIN SICAK ETKİ YAPARLAR.

275.       Küçük Menderes ırmağının getirdiği alüvyonlarla oluşan, aynı zamanda Artemis tapınağının, Celsus kütüphanesinin ve Hz. Meryem adına inşa edilmiş ilk kiliseye sahip olan yer EFESTİR.

276.       Bir bölgede turizmin gelişmekte olduğunun kesin kanıtı OTEL VE MOTEL SAYILARININ ARTMASIDIR.

277.       Muğla ile İzmir aynı bölgede bulunmasına rağmen Muğla’nın yıllık yağış miktarının İzmir’den fazla olmasının nedeni DAĞLARIN UZANIŞIDIR.

Bu özeti Hazırlayan Hakan AKYÜZ arkadaşımıza teşekkür ediyoruz