Öbür Türkler 
Enis BERBEROĞLU
Doğan Kitapçılık Güneşli/ ISTANBUL 
1999

KİTABIN ÖZETİ :

Kitap, Kafkasya’daki Türklerin bağımsızlık mücadelelerini ve bu mücadeleler sırasında Türkiye’nin bu devletlere karşı aldığı tutumu tarih sırasına göre anlatmasından oluşmaktadır. Kitap üç ana kısımda yazılmıştır. Bunlar; Cumhuriyetin kuruluş yılları ve sonraları, İkinci Dünya Savaşı yılları ve 1980 den günümüze kadar olan zamanı anlatan bölümlerdir. Yazar her bölümde kendine bir kahraman seçerek olayların nasıl geliştiği konusunda yazıya akıcılık ve sadelik kazandırmak istemiş, gösterdiği kaynaklarla yazısının gerçekçilik yönünü desteklemek istemiştir.

1. BÖLÜM :

Birinci bölümde Enver Paşanın Türkistanda gösterdiği faaliyetlerden, kurmuş olduğu ‘’Teşkilatı Mahsusa’’ dan ve bu teşkilata katılıp Enver Paşa’nın sağlığında ve ölümünden sonra aynı çizgide faaliyetlerine devam eden Hacı Selim Sami ‘den bahsedilmektedir. Selim Sami, Enver Paşa’ nın Trablusgarp’tan tanıdığı Kuşçubaşı Eşref’in kardeşidir. Enver Paşa ‘nın kurduğu özel birlikte kardeşi ile görev almış Batı Trakya da savaşa katılmıştır. Kırgızistan’ın ve Türkistan’ın bağımsızlığı için mücadele etmiş, Ruslara karşı başarılar kaydetmiş ve Ruslara esir düşmüştür. 1927 yılında Mustafa Kemal’in trenini bombalamak amacı ile Yunanistan’dan Kuşadası yoluyla yurda giriş yapmış , dokuz gün sonra Madra Dağında Yörükler ve jandarma ile girmiş olduğu çatışmada öldürülmüştür. Yaralı olarak yakalanan diğer kişiler suçlarını itiraf etmişlerdir.

2. BÖLÜM :

İkinci bölümün kahramanı Türkistanlı tarihçi Bayramirza Hayit'tir. Hayit İkinci Dünya Savaşında Kızıl Orduda dövüşürken Almanlara esir düşüp saf değiştirmiştir. Anavatanını kurtarmak için Almanların yanında Türkistan Lejyonunda Sovyetlere karşı savaştı. Savaş sonrası Sovyetler karşı faaliyetlerine devam etti. Ne var ki Özbekistan ile bağlarının zayıf olması oğlunu elli yıl sonra görebilmesine neden olmuştur. Hayit Sovyetlerin çökmesiyle Özbekistan'ı ziyarete gitmiş İkinci Dünya Savaşı gazilerinin tepkisi sonucu 13 gün kalabilmiştir. Alman büyükelçi Von PAPEN bu yıllarda Arapları kendi saflarına çekmek için altın dağıtmış, Türkiye'yi savaşa sokmak için çalışmalarda bulunmuştur. Bu sebepten Turancı akımları desteklemiş Sovyetlerdeki Türk esirleri konusunda İsmet İNÖNÜ ile görüşmek istemiştir. 1941 yılı sonbaharında General Erkilet Hitlerle görüşmek için Almanya'ya gitmiş, Türkiye'nin savaşa girmesi için bazı şartlar sunmuş ama bu şartlar kabul edilmemiştir. 7 Temmuz 1942 ' de Refik Saydam' ın vefat etmesiyle yerine Şükrü Saraçoğlu geçmiş ve 5 Ağustos 1942 yılında meclis kürsüsünden bir konuşma yapmıştır. Bu konuşma 2 yıl sonra Orhun dergisinde yazar Nihal ATSIZ tarafından eleştirilmiş birçok kişi isimleri ile birlikte koministlik ile suçlanmıştır. Bunun üzerine dava edilmiş 3 Mayıs 1944 'de Ankara' ya mahkeme için geldiğinde kendisine destek için toplanan bir grup, Sovyet Büyükelçiliği'ne yürümek istemiş aralarından birkaçı tutuklanmıştır. Bu tutuklular arasında daha sonra MHP lideri olan Ütğm. Alparslan TÜRKEŞ 'te vardır.

Yazara göre Türkiye 90'lı yıllara hazırlıksız yakalanmış, Sovyetleri çöküşü ile Türk Cumhuriyetlerinin ağabeyi sıfatıyla kendisine umut bağlanmış; iç meselelerini bile çözemeyen politikacıların sırtına yeni bir yük sayılmıştır. Devletin bazı birimleri bağımsızlığını kazanmamış Türk Cumhuriyetlerinde faaliyet göstermişler, bağımsızlığını kazanmış devletlerinde ki darbe girişimlerinde bulunmakla suçlanmıştır.

3. BÖLÜM :

70' li yıllarda devletin hizmetine giren yer altı milliyetçileri, 1990 'lı yıllarda yeni coğrafyada boy gösterdiler. Azerbaycan da 17 Haziran 1992 'de Ebulfeyz ELÇİBEY cumhurbaşkanı oldu. Tam bir yıl sonra darbeyle Haydar ALİYEV cumhurbaşkanı oldu. Aliyev Sovyetlerin en zeki ve kapasiteli siyaset adamlarından ve Rus asıllı olmayan tek müslümandı. KGB 'de çalışmış ve KGB 'nin ikinci adamı olmuştur. Elçibey döneminde, Bahçeli evler katliamı sanığı Mehmet ÖZBAY yani Abdullah ÇATLI Azerbaycan 'a giderek Elçibey ile görüşmüş Ermenilere karşı yardım teklifinde bulunmuştur. Abdullah ÇATLI ASALA 'ya olan faaalitleri ile tanınmış, arkadaşları ile Ermeni hedeflerine karşı bombalama olaylarında bulunmuştur.

Bu yıllarda Alparslan TÜRKEŞ MHP kadrolarının Ermenilere karşı herhangi bir faaliyette olmalarını istememiş bu görüşlerini mektupla Levent EVKURAN ' a bildirmiştir.

1993 yılının ikinci yarısında Azebaycan da darbe girişimi olmuş, Bakü MİT temsilcisi Ertuğrul GÜVEN ve Büyükelçi Altan KARAMANOĞLU ‘nun çabaları sonucu engellenmiştir. İlk darbeyi de hazırlayan Cevadov ikinci darbe için yandaş toplamaya başlamış Türkiye'den destek istemiştir. Darbeyi Cumhurbaşkanı S. DEMİREL 'in önceden bildirilmesiyle tehlike ortadan kalkmıştır. Daha sonra Türkiye darbeye yardım etmek ve darbecileri saklamakla suçlanmış, hükümet bu konuda sessiz kalmayı tercih etmiştir.

1997 yılında Afganistan da Talibana karşı savaşan General Dostum son kalesini kaybettikten sonra Türkiye'ye aniden kaçmıştır . Bu beklenmedik gelişme sonucunda refah hükümeti zor durumda kalmıştır.

Mehmet SALİH isimli kişi bu yıllarda Özbekistan da terör olayların da faaliyet göstermiş, Erbakan ve Fetullah Gülen ‘den yardım gördüğünü söylemiştir. Bu olaylardan dolayı iki ülke arasındaki ilişkiler gerilmiştir.

4. BÖLÜM :

1998 de Kafkasya hareketli günlere sahne oldu. Kafkas petrolünün taşınması için iki seçenek vardı. Ya Bakü - Ceyhan boru hattıyla ya da Rus gemileri ile taşınacaktı. Her iki ülke de lehinde faaliyetlerde bulunmuş, PKK 'nın etkisinin azalması ve Dağıstan 'ın bağımsızlık mücadelesine girmesi ile son gülen Türkiye olmuştur. Bağımsızlık mücadelesine başlayan Kafkasya ya Türkiyeden de ferdi olarak katılan bir çok insan olmuştur. Bunun en belirgin örneklerinden; 16 Ocak 1996 günü kaçırılan Avrasya feribotudur. Eylemciler Dağıstanda Ruslar tarafından sıkıştırılan 250 Çeçenin kurtarılmasını istemiş 3 gün sonra teslim olmuşlardır.

Bütün bu olaylar çerçevesinde yıllarca totoliter idareyle yönetilen bu ülkelerde, demokrasi kağıt üzerinde kalmış, ikdidar koministlerin olmuştur. Ekonomide Türkiye'yi örnek almışlardır. Türkiye ise hep bildiği yoldan yardım etmiş, demokrasiyi devam ettirecek tavsiyeler yerine çeteleri seferber edince ''başka ülkenin iç işlerine karışmak '' iddasıyla karşı karşıya kalmıştır.