MACHİAVELLİ: ( 1469 – 1527 )

15.yüzyılın ikinci yarısında doğan ve 16 yy. başlarında ölen siyasal düşünce yapısına damgasına vuran İtalyan düşünürdür.

Machiavelli’nin düşüncelerinin canlı kalması nın nedeni sadece siyasi düşünceyi – devlet biçimlerini değil işletme ve aile yönetimini etkilemiş olmasıdır.Kendisi yaşadığı dönemde kötü algılanmıştır.Yapmak istediği İtalya’daki mevcut kralı güçlendirmektir.Fakat kral buna karşı çıkmaktadır.

Machiavelli kiliseyi sert bir şekilde eleştirdiği için kilise tarafından aforoz edilmiştir.Machiavelli’nin iki eseri vardır:

-          Söylev                                                                                                                                                                                                                                                                                                              -  Prens ( Hükümdar )

Bu dönemde İtalya’da kaos yaşanmaktaydı. Nedeni ise mutlakıyetçi bir krallığın olmamasıdır. İtalya’da kilise egemendir.Paralı askerlerden oluşan bir ordu vardır.Tam bu kaos ortamında Machiavelli ortaya çıkar ve Ulus – laiklik kavramının temellerini atar.

Kendinden sonraki düşünürleri de etkiler. Machiavelli son 500 yıla damgasını vurmuştur. Machiavelizm ise düzenbazlığı,yalakalığı temsil eder.

MACHİAVELLİ’NİN PARADİGMALARI

-          İnsan                                                                                                                                                                            -          Devlet                                                                                                                                                                                                                                                                           - Yönetim                                                                                                                                                            - Hükümdar                                                                                                                                                                                                                                                                     -Din – Ahlak

Teori İle Paradigma Arasındaki Fark

Paradigma daha geniş bir kavramdır.Bir modeldir ve nesneldir.Teorilere göre daha sabittir.

Machiavelli Prens (hükümdar) adlı eserinde İtalya’da birliğin sağlanması için bir krala ve mutlak monarşiye ihtiyaç olduğunu savunur.Bu kitap mutlak monarşinin savunucusudur.

Söylev adlı eserinde ise şunu söylemektedir; Eğer ulus devlet kurulduysa Cumhuriyetin yönetim biçimi olarak kabul edileceğini savunur.

1)                  İnsan Paradigması:

İnsan doğası kötü değildir.Ancak iradesi yoluyla insan oğlu tutkularının esiridir.İçinde yaşadığı toplum ve tutkularının esiri olması nedeniyle insan kötüdür.Aynı zamanda mutsuzdur.

Devlet öyle bir güce sahip olmalı ki topluma şiddet uygulayarak insanların tutkularını öldürmelidir.Bu baskı kısa süreli olmalıdır.Sevgi ise yavaş yavaş verilmelidir.Kısacası insan,devlet ve hükümetten korkmalı ve başka alternatifi olmadığını görerek devleti sevecek demektir.İnsan varsa bunun en azamisi,insanların tutkularının esiri olmadığı düzen ortaya çıkarmak lazım diyor.

2)                  Devlet Paradigması

Devlet iki şeye sahip olmalıdır;

- İyi silah                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               -   İyi yasa

yasanın güvencesi ordudur.Ordu iyi silaha sahip olmalı ki hem yasa hem ordu sağlam ve kuvvetli olsun.

Devlet hukuk – ahlak ve dinden tamamen bağımsızdır.Devlet ulustan oluşur.Fakat ulustan bağımsızdır.Modern anlamda ulus devlet anlayışını ortaya çıkarır.

Modern devlet hukuk devletidir.Modern devlet,bireyin haklarını sınırlandırarak koruma altına alır.Ama hiçbir zaman ulusu bu devlet temsil etmez. Hukuk yoluyla kendini sınırlar.

Machiavelli’ye göre devlet ahlaksız değildir. Sadece ahlak dışıdır.Ahlâkla hiçbir ilgisi yok.Bu görüşte laiklik anlayışına giden yolu aralamıştır.

Machiavelli “ ağaçları kesmeden masa olmaz, ağaçları keseceksin ki masa yapabilesin ” der.İnsanları öldürmeden devlet olmaz.Bu görüş devrimcilerin esin kaynağı olmuştur.

3)                  Yönetim Paradigması:

Machiavelli üç ana yönetim ve üç ara yönetimden bahseder.

Ana Yönetim                                   Ara Yönetim

- Monarşi                                - Tiranlık

- Aristokrasi                        - Oligarşi

- Demokrasi                      - Anarşik yönetim

Bir toplumda özgürlükle düzen arasında yönetim biçimleri değişir.Onun için ideal bir yönetim biçimi yoktur.Sadece ana hatlarıyla yönetim şekli oluşur.

Monarşi: Toplumda özgürlük ile düzen kurulamazsa monarşi Tiranlığa dönüşür.Bir toplumda hükümdar sürekli baskı uygularsa halk kendisi örgütlenerek Tiranlığı oluşturur.

Aristokrasi: Machiavelliye göre en iyi yönetimdir. Kaos ortamı olduğunda aristokrasi Oligarşiye dönüşecektir.

Demokrasi: Machiavelliye göre en kötü yönetimdir. En fazla zedelenen yönetimdir.Hükümdarın en zayıf olduğu yönetim biçimidir.Yine özgürlükle düzen arasında düzen kurulamaz ise demokrasi anarşiye dönüşecektir.

4)                  Hükümdar Paradigması:

Machiavelli’ye göre hükümdar insan ile hayvan arasında bir şeydir.Hükümdar toplumu kanunlarla yönetir.Hayvan ise güçlüdür.Kanun ise insana yöneliktir.Hükümdar olan ise aslan gibi güçlü tilki gibi kurnaz olmalıdır.Çünkü aslan önüne bakmaz tuzaklara çabuk yakalanır.Tilki ise kurnazdır. Hükümdar kanundan yana daha az,kuvvetten yana daha çok olmalıdır.Hükümdarda ahlak aranmaz.

5)                  Din – Ahlak Paradigması:

Machiavelli dine değil,kiliseye karşıdır.           ” Kilisesiz yaşanır ama dinsiz yaşanılmaz der.” Araç olarak dini kullanır.Devlette ahlak yoktur,bireylerde ise vardır.Devlet cinayet işlerse devlet cezalandırılmaz.Devlet üretim araçlarını kullanamaz ise devletle toplum arasında çatışma yaşanır.

Sosyal Bilgiler Öğretmeni İbrahim Başak (Kervanci63)