MUHAMMES

Muhammes aynı vezinle beşer dizelik bendlerden oluşan nazım şeklidir.İlk bendin beş dizesi birbiriyle kafiyeli,sonraki bendlerin son bir veya iki dizesi ilk bend ile kafiyeli olur.   (a-a-a-a-a,b-b-b-b-a ) yada ( a-a-a-a-a , b-b-b-a-a ).Edebiyatımızda Muhammesler genellikle 4 ile 8 bend arasında yazılır.Hemen her konuda Muhammes yazılabilir.Ancak felsefi düşünceler ve Tasavvuf konuları ile övgü ve aşkın dile getirildiği Muhammesler çoğunluktadır. Edebiyatımızda Muhammes nazım şekliyle en çok eser veren şairler arasında Muhibbî,Aşkî, Hoca Neşet ve Enderunlu Vasıf sayılabilir.

11.TAHMİS

Bir gazelin her beyitinin başına başka bir şair tarafından aynı vezinde üç mısra ekle- mek suretiyle meydana getirilen nazım biçimidir.Bütün mısralar aynı şaire ait olursa Muhammes adını alır.Beyit düzeninin bend düzenine dönüştürülmesi ile ortaya çıkan tahmiste başa eklenen mısralar kafiye yönünden her beyitin ilk dizesine uymak zorundadır.( a-a-a(a-a), b-b-b(b-a),c-c-c(c-a)

Tahmiste asıl beyit ile eklenen dizeler arasında bir anlam kaynaşma zorunludur.Eğer beyitteki serbest dizenin son kelimesi kafiyeye uygun gelmiyorsa,bir önceki kelime üzerinde kafiye yapılır ve son kelime redif olarak bırakılır.

Gazelin makta adı verilen son beyitinde şair nasıl kendi mahlasını söylerse Tahmisi yapan şairde son beyite eklediği mısralardan birinde mahlasını söyler.Divan şiirinde Tahmis çokça yapılmıştır.Edebiyatımızda en çok Tahmis yazan şairler arasında Şeyh Galip,İzzet Molla ve Leyla Hanım sayılabilir.

sosyal bilgiler öğretmeni ibrahim BAŞAK (kervanci63)