TUYUĞ

Klasik Türk edebiyatında aruz ölçüsünün”faîlâtun-faîlâtun-faîlâtun-faîlun”kalıbıyla yazılan dört dizelik milli nazım biçimine denir.Halk edebiyatındaki Mani’nin karşılığıdır.Eski şiirimizdeki dörtlük biçiminin divan şiirine yansımasıyla ortaya çıkmıştır.Buna Mani’nin aruzla söylenmiş şekli denebilir.

Tuyuğ da cinaslı kafiye şartı aranır.Ancak buna her zaman uygulanmayabilir.Tuyuğun kafiye düzeni Rubaî de olduğu gibi a-a-x-a şeklindedir.Ancak x-a-x-a biçiminde şekillerde vardır.Bu nazım şekli daha çok Azeri ve Çağatay(14-15.yy) edebiyatlarında kullanılmıştır. Kadı Burhaneddin ve Nesimî bu türün ustalarıdır.

Dilberin işi itâbu nâz olur

Çeşmî câdû gamzesi gammâz olur

Ey gönül sabret tahammül kıl ana

Yâre erişmek işi az az olur             (Kadı Burhaneddin)

Açıklaması:Sevgilinin işi daima naz azaptır.bakışlarını cadıya gamzelerini fitne çıkarttır.Ey gönül bu işe sabır ve tahammül göstererek sevgiliye erişirsin.

sosyal bilgiler öğretmeni ibrahim BAŞAK (kervanci63)