20. YY DA  DÜNYAYI TEHDİT EDEN  ÖNEMLİ OLAYLAR

SAVAŞ_AÇLIK VE İSRAF

GİRİŞ

20.yy dünyası,bugün barıştan uzak,insanların öldüğü,bombaların ardı ardına patladığı bir dünya haline gelmiştir. Bir an olmasın ki,dünyanın herhangi bir yerinde onlarca insan hayatını kaybetmesin.Evet,bugün dünya tehdit altındadır.Çünkü dünyaya hükmeden devletler,dünyadaki diğer milletlerin (özellikle geri kalmış ve gelişmekte olan milletlerin) sahip oldukları doğal kaynakları ellerinden almak istemektedirler.Kimisinin petrolüne,doğalgazına,kimisinin ormanlarına,kiminin de direkt olarak ülkelerine gözlerini dikmekte ve bu uğurda adeta bir canavara bile dönüşebilmektedirler.Dünya kamuoyunu bir hiçe sayarak,istedikleri ülkelere sebep göstermeden   savaş açıp,o ülkeyi çok kısa sürede yıkabilmektedirler,hem de oradaki masum çocuklara hiç acımadan,onların da her şeyden önce bir insan olduğunu ve yaşama hakkına sahip olduğunu hiç düşünmeden.İşte savaş,20.yy ‘ın ve içinde bulunduğumuz 21.yy ‘ın en az gerçeği.

Savaş ve açlık kavramları arasında doğrudan bir bağ bulunmaktadır. Doğal çevreye de zarar veren savaşlar,açlığa neden olan ekonomik ve sosyal faktörlerin başında gelir.Açlık da,insan hayatını derinden etkileyen,yaşandığı zaman,hastalıklara ve ölümlere sebep olabilen diğer bir tehdittir.

Bir insanın ya da bir ülkenin sınırsız kaynakları olabilir.Fakat bu kaynaklar hesapsızca,sonu düşülmeden harcandığından birden tükenebilir.İşte böylece israf ortaya çıkar.Dünyayı tehdit eden bir diğer faktör de budur.

Dünya,teknolojinin ışığı altında,sessiz kalmış,binlerce insanın ışıksız gecelerine açıyor penceresini.savaş ve açlık kasıp kavururken dünyayı,israfla da binlerce ocak sönüyor bugün.

Bu makalemizde,girişinden de anlaşılacağı üzere savaş,açlık ve israf konuları,bunların ortaya çıkma sebepleri ve sonuçları,dünyaya ve insanlığa verdikleri zararlar,dünyadaki tarihsel süreçleri ulusallığı koruma adına yapılan savaşlar ve daha birçok özellik,ayrıntılarıyla sunulacaktır.

 

SAVAŞ

Öncellikle savaşla ilgili birkaç tanımı verelim.

Savaş:

“İnsanlar üzerinde uzun yıllar silinemeyecek olumsuz etkiler bırakan bir felakettir.”(Şerünver,vd.,1998,s.51)

“Milletler veya aynı ülkeden iki teşkilat arasında başka bir yolla elde edemediği şeyi,kuvvet zoruyla almak,istediklerini kabul ettirmek veya başkasının istediklerine boyun eğmemek amacıyla girişilen kuvvet denemesidir.”(Meydan Laroousse,1998,S 36)

 

 

 

Dünya sağlık örgütünün hesaplarına göre tarih boyunca insanlık, savaş yüzünden 3,5 milyon ölü vermiştir. Teknik ilerledikçe savaşlardan ölenlerin sayısı da giderek artmaktadır. (1798 – 1815)

Sözgelimi Napolyon savaşları zamanında  ortalama 233 asker, kırım savaşında (1854 – 1856) 1075, 1914 – 1918’de 7738, Hiroşima’da (6 ağustos 1945) 80000 kişi ölmüştür.

                                                                                      “(Gençlik Ansiklopedisi, 1980, s. 2166.)

SAVAŞ ÇEŞİTLERİ

 

“Açık savaş: Düşmanlığın ilan edildiği, silahlı savaşa girişileceği düşmana bildirildiği savaş şeklidir. Soğuk savaş: Rekabet veya gerginlik havası içinde düşman tarafından halkın moralini etkileyecek propaganda aracı olarak sistemli bir şekilde telsiz ve telefon yayımlarından faydalanılarak sürdürülen savaştır.

Elektronik savaş: Emir ve kumanda makamının, düşmanın telsiz muharebelerini felce uğratmaya ve kendi telekominikasyaon şebekesini muhafazaya çalışmak üzere aldığı savaştır.

İç savaş: Aynı memleketin vatandaşları arasındaki savaştır.

Nükleer, biyolojik, kimyasal savaş: Atomik, biyolojik veya kimyasal silahlarla yapılan savaştır.

Yıkıcı savaş: Gizli kuruluşlar tarafından bir memleketin otoritelerine karşı, halkın bir kısmının desteğini sağlamış olarak veya olmayarak kararlaştırılıp hazırlanan, sevk ve idare edilen harekettir.”

                                                                                                 (Meydan Laroousse, 1980, s. 36.)

 

SAVAŞLARIN SEBEPLERİ

1)     Ekonomik sebepler: (Bir milletin, başka bir milletin petrol, altın, doğal gaz v.b kaynaklarını ele geçirerek zenginleşmek istemesi.)

2)     Siyasal sebepler: (Başka ülkelerin, çeşitli alanlarda kendilerinin geçmesini engellemek, dünya liderliğini elden bırakmamak v.b.)

3)     Dini sebepler: (Bir ülke, kendisi için kutsal saydığı bir toprağı, ele geçirmek için savaş ilen edebilir.

4)     Ülkeler arasında hızla siyasi gerginlikler.

5)     Bir ülkeyi sömürgeleştirme amacı gütmek. O ülkenin doğal kaynaklarını sorgusuz sualsiz kullanmak, sömürülen konumdaki ülkenin insanları, tekrar bağımsızlığını kazanmak, her alanda (eğitim, ekonomik, siyasal) özgür olmak için kendini sömüren ülkeye karşı savaş ilan edebilir. Örnek kurtuluş savaşları.

      SAVAŞLARIN SONUÇLARI

1)     Binlerce insan hayatını kaybeder.          

2)     Bir ülkenin o güne kadar oluşturduğu kültür ve medeniyet ürünleri yerle bir olur.

3)     Geride kalan insanlarda açlık ve salgın hastalıklar başgösterir.Bu insanlar kalan hayatlarını esir olarak geçirebilirler.

4)     Savaş açılan ülkenin ormanları,denizleri ve tüm doğal kaynakları yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalır.

5)     Savaşan ülkeler büyük ekonomik sıkıntıya uğrarlar.

6)     Savaşta kullanılan nükleer silahlar ve bombalar dünyanın dengesini altüst edebilir.Örnek:Japonya’nın Hiroşima ve Nagazaki kentlerine atılan atom bombaları milyonlarca insanın ölümüne yol açmış,atıldığı yerde yıllarca ot bitmemiş,orada doğan çocuklar uzun süre sakat olarak doğmuştur.

7)     Savaş bir katliamdır.Savaşlarda suçlu insanların öldüğü gibi,binlerce masum çocuk,genç,kadın,ihtiyar,sakat kalabilir ya da ölebilir.   

                  Savaşları kendime göre ikiye ayırmak istiyorum.

                  Birincisi;Bir ülkeyi parçalayarak,kendi ekonomisini en üst dereceye çıkarmak için,oradaki insanları acımasızca öldürebilen,katliam savaşları.

            İkincisi; Yurdunu, başka milletlerin egemenliği altına vermemek için, sahip olduğu kültürü, dili, eserleri korumak için, bağımlı yaşamamak için yani bağımsızlık için verilen savaşlar. İşte biz Türk milleti olarak bu savaşların en onurlusunu verdik. 30 Ekim 1918’de Mondros antlaşması ile, ordusu dağıtılmış, silahları elinden alınmış, toprakları yer yer İngilizler, Fransızlar, İtalyanlar ve Yunanlılar tarafından işgal edilmiş olan bir devlet. Önderi Mustafa Kemal’in ve silah arkadaşlarının (askerlerimizin, cephelere kağnıyla cephane taşıyan kadınlarımızın) sayesinde, yıkıntılar içindeki bir devletten, yepyeni bağımsız bir millet çıkarmayı başardık. Bu millet temelinde istiklal ve hür olma yatan, kahraman Türk milletiydi. İşte bu savaş bana göre, gerçek savaştır. Senin ülkene, bayrağına, diline, dinine, göz dikip, seni yok etmek için dünya milletleri kapına yığılırsa, insanların acımasızca öldürülürse, köylerin yakıp yıkılırsa, o zaman sen insanlarınla tek yürek olur ve savaşırsın. Bu savaşında da ortaya yüreğini koyarsın ve tekrar bağımsız olmak için, gerekirse tüten tek bir ocak kalana kadar ülkende, ülkeni müdafaa edersin. Ve inanıyorum ki bu savaştan başarıyla çıkar, ve dünya milletlerini dize getirirsin. İşte özgürlük ve bağımsızlık uğruna yapılan bir savaş. Kurtuluş Savaşımız. (19 Mayıs 1919 – 22 Eylül 1922) İşte savaş gerçeği budur. Bir tarafta uçaklardan ardı ardına atılan kanlı bombalar vardır, diğer tarafta da atılan her bombanın düştüğü yerde canını veren yüzlerce insan. Bu acımasız gerçeğe tüm dünya insanları karşı durmalıdır. Çünkü savaşlar hiçbir zaman mutlu sonla bitmezler, ve oldukları yerlerde yüzlerce ocak söndürür. Viran olmuş şehirler bırakırlar.

               AÇLIK

·        “ Bir bölgede, bir ülkede yaşayan insanların sağlığını ve hayatını tehdit eden, uzun süreli kıtlık ve yetersiz beslenme durumu”

( Axis 2000 Ansiklopedik sözlük, 2000, s.19)

·        Gerekli gıdayı alamama durumu, kıtlık

(Büyük Ansiklopedi, 1990, s.48)

·        “İnsanlığın kendine sunulan olanakların iyi kullanılmamasının en belirgin sonucu açlıktır.”

(Tanrıverdi, Turgut, 2003, s.37)

AÇLIĞIN TARİHSEL SÜRECİ

“Açlık insanoğlunun en eski düşmanıdır. Nil’in ikinci çağlayanı yakınındaki bir mezarda bulunan “Açlık taşı” Hz. İbrahim döneminden 2000 yıl önceki korkunç bir kıtlığa tanıklık eder. İncildeki sıska inekler ve vasılı inekler üstüne anlatılanlardan, geçmiş yüzyıllarda Hindistan ve Çin’deki kıtlıklarla ilgili belgelere kadar birçok belge, açlığın tarih boyunca süregelmiş olduğunu kanıtlar.”

(Gençlik Ansiklopedisi, 2000, s.11)

AÇLIĞA SEBEP OLAN ETMENLER

·        “Bugün dünyanın birçok yerinde, yanlış kullanım, yetersiz teknolojiler ve kaynakların israf edilmesi dolayısıyla açlık ve kuraklık sorunları yaşanmaktadır.

( www.araştırma.org )

·        Kıtlıklar, genellikle tarımsal ürünlerin su azlığı, soğuk, aşırı yağmur, sel, haşereler ve bitki hastalıkları gibi nedenlerle zarara uğramasından kaynaklanır.bunun yanında, deprem, volkanik patlamalar gibi doğal afetler ve savaş da kıtlığa yol açabilir”

(Büyük Ansiklopedi, 1990, s.3096)

·        “İnsanlığın kendine sunulan olanakları iyi kullanmamasının en belirgin sonucu açlıktır. Üretim ile dağıtımda ki dengesizlik ve israf, dünyanın çeşitli bölgelerinde açlığa yol açmıştır.”

(Tanrıverdi, Turgut, 2003, s.37)

 

AÇLIĞIN SONUÇLARI

·        “Önce insanların bedenini etkiler. Bir halkın yüzyıl süreyle süregelen açlık çekmesi, boyun kısalmasına, bedenin küçülmesine, direncin azalmasına yol açar. Kalahari’de yaşayan Basimanların ortalama boyu 1.52 cm’dir.”

(Gençlik Ansiklopedisi, 2000, s.13)

·        “Doğadan ya da insanlardan, çoğunlukla da her ikisinden birden kaynaklanan açlık ve kıtlık, tıpkı salgın hastalıklar gibi tarih boyunca toplumların yaşamında yıkımlara yol açmıştır. Pek çok nedeni olan, beslenme yetersizlikleri, çoğunlukla gerçek bir açlıkla sonuçlanırlar”

(Gelişim Hachette Alfabetik Genel Kültür Ansiklopedisi, 1993, s. 12 – 13)

AÇLIĞI ÖNLEMEK İÇİN ALINABİLECEK TEDBİRLER

·        “Birçok insan açlık vakasının dönem dönem yaşandığını sanmaktadır. Halbuki, Asya ve Avrupa’nın birçok bölgesi açlık ve kıtlıkları, toplu ölümleri bir yüzyıldır yaşamaktadır. Gelişen iletişim teknolojileri sayesinde yardım kampanyaları kendiliğinden düzenlenecek, kaynak fazlasını bu bölgelere aktarılacaktır.”

 (İnt ¹)

·        “Bilim ve tekniğin tüm olanaklarını kara ve denizlerin işletilmesinde kullanmak gerekir. Bazı uzmanlara göre denizlerden yararlanılarak dünyanın bugünkü nüfusunun 500 katı beslenebilir. Buna paralel olarak, eldeki kaynakların daha iyi kullanılması ve dağıtılması gereklidir.”

(Gençlik Ansiklopedisi, 2000, s.14)

DÜNYADA AÇLIĞA KARŞI MÜCADELE VEREN KURULUŞLAR

·        “Dünyada açlığa karşı mücadele etmek amacıyla kurulan Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı (FAO)’na göre 450 milyon insan açlık tehlikesiyle karşı karşıya bulunmaktadır. Bu tehlikede çoğunluğu çocuklar oluşturmaktadır. Birleşmiş Milletler Uluslar arası çocuklara yardım fonu (UNICEF) her yıl bu şekilde 15 milyon çocuğun öldüğünü belirtmektedir. Gelişmiş ve bol miktarda besin maddelerine sahip ülkeler açlıkla karşı karşıya bulunan ülkelere besin ve parasal yardımda bulunmaktadır. Ayrıca FAO ve Birleşmiş Milletler kalkınma programı gibi uluslar arası kuruluşlarda bunlara yardım eli uzatmaktadır.

(Şenünver, vd, 1998, s.52)

İSRAF

·        “Gereksiz, amaçsız ve yararsız yere, mal, zaman, v.b harcama , tutumsuz davranış”

(Meydan Laroousse, 1980, s.64)

·        “İsraf, ülkelerin ekonomilerini çökerten bir faktördür. Bu bakımdan her konuda tasarrufa  dikkat edilmeli, israftan kaçınılmalıdır.”

(Şenünver, vd, 1998, s.52)

·        “İsraf,kaynakların gereksiz ve verimsiz kullanılmasıdır. Çöpe atılan ekmekler, Açık bırakılan musluklar, lambalar israfa neden olur.”

(Tanrıverdi, Turgut, 2003, s.36)

·        “İsrafın miktarı ne olursa olsun, zararı büyüktür. Küçük sanılan şeyler, yan yana geldiği zaman,büyük rakamlar, değerler ortaya çıkar. Damlaya damlaya göl olur atasözü vardır.dakikada on damla kaçıran bir musluk, ayda 170 litre su akıtmış olur.”

(int ²)

İSRAFI ÖNLEMENİN YOLLARI

1)     İsrafın anlatılan zararlarını bilme ve bunları düşünmek

2)     Malı lüzumsuz dağıtmamaya gayret etmek

3)     İsrafa sebep olan şeylerden kaçınmak

(int ²)

·        “İsrafın önüne geçebilmek için her alanda tutumlu olmak gerekir. Gereksinimiz olan maddeleri, zamanımızı ve gücümüzü tasarruflu kullanmak zorundayız. Ülkemize olan sevgimizi, bu şekilde davranarak gösterebiliriz.”

(Şenünver, vd, 1998, s.52)

SONUÇ

Görüldüğü üzere, dünyamız ve insanlık, bugün önemli tehdit unsurlarıyla karşı karşıyadır. Savaşlar insanları öldürüp, doğanın dengesini bozmakta; açlık, yoksulluk içinde kalmış ekonomik sıkıntısı olan ülkelerin kaderi olmakta, israf ise – eldeki kaynakların yanlış kullanılmasıyla, bitmesine sebep olmaktadır. Bütün bu durumlardan insanlık büyük zararlar görmekte, aynı zamanda dünyada yer alan doğal kaynaklarda (denizler, ormanlar, madenler) bir sona doğru gitmektedir. Bütün bu sebeplerden dolayı dünya milletleri, özellikle savaşların karşısında olmalı, açlık içinde olan milletlere gıda yardımı yapmalı, israf etmekten kaçınmalı, böylece barışı ve insanlık sevgisini kendi temellerine oturtmalıdır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

KAYNAKÇA

1)     Büyük Ansiklopedi, (1990), İstanbul: Milliyet Yayınları.

2)     Axis 2000 Ansiklopedik Sözlük, (2000), Doğan Kitap Yayıncılık.

3)     Gençlik Ansiklopedisi, (1980), Cilt 1, İstanbul: Gelişim Yayınları.

4)     Gelişim Hachette Alfabetik Genel Kültür Ansiklopedisi, (1983).

5)     Sosyal Bilgiler 6, Şenünver, G, vd,(1998), İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.

6)     Sosyal Bilgiler 6, Tanrıverdi, S – Turgut, t., (2003), Ankara: Koza Yayım – Dağıtım.

7)     Meydan Laroousse Büyük Lügat ve Ansiklopedi, (1980), Cilt 10, İstanbul:Meydan Yayınevi.

8)     Gençlik Ansiklopedisi, (1980), Cilt 8, İstanbul: Gelişim Yayınları.

9)     Meydan Laroousse Büyük Lügat ve Ansiklopedi, (1980), Cilt 2, İstanbul: Meydan Yayınevi.

10)İnternet ¹ , (2004), “Çözümü Kolay Bir Sorun : KÜRESEL KITLIK”, http://arastirma.org.

11) İnternet ² , (2003), Erdoğan Hamza, “İsrafı Önlemenin Yolları”,