J.J. ROUSSEAU ( 1712 – 1778 )

Roussea’nun yaşadığı dönem aydınlanma dönemidir.Yani aklı esas alan,geçmişi reddeden bir dönemdir.Voltaire,aydınlanma döneminin bilgi ve akıl düşüncesinin temsilcisidir.Rousseau ise romantik boyutunun temsilcisidir.Bundan dolayı da siyaset felsefesi biraz karışıktır.Esas ünü içinde yaşadığımız modern çağa damgasını vurmasından gelmektedir.

İlk başta papaz okulunda yetiştirilmek ister fakat kiliseye karşı olduğu için bu okula gitmez.Tercümanlık,sekreterlik yapar.”Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” düşüncesinin kaynağı Rousseau’dur.Bu söz genel irade kuramına dayanır.

ESERLERİ:

A.               Bilimler ve sanatlar üzerine konuşma

B.                İnsanlar arası eşitsizliğin temeli ve kökenleri.(bu kitap Rousseau’nun siyaset felsefesini oluşturur.)

C.                Emile yada eğitime dair

D.               Toplum sözleşmesi

E.                İtiraflar

   Emile romanı hakkında bilgi:

Rousseau’nun insanların eğitimi ve kültürel gelişimi hakkındaki düşüncelerini yansıtır.Bu roman,başkalarının koyduğu kurallara göre eğitilen insanların özgürleşemeyeceğini aksine köleleşeceğini savunur.Ailede,kilisede,okullarda verilen eğitim düzene uygun bireyler yetiştirmeyi amaçlar.Ütopik bir romandır.Ana fikri:Eğitim insanı özgürleştirmez, köleleştirir.5 bölümden oluşur.Bu romanın 3 önemli özelliği;

  -Aydınlanmayı reddeder.

  -Modern eğitime karşıdır.

  -Duygusallığa önem verir.

Bölümler:

1.bölüm:Emile kırsal bölgede anne sütü ile beslenerek büyür.

2.bölüm:Emilenin 5 ila 12 yaşları arasındaki hayatını anlatır.Yetim kalan çocuğu himayesine alan ve Rousseau’nun ideal toplumun temsili olan öğretmen,12 yaşına kadar Emilenin hayatına karışmaz.Doğayı gözlemleyerek büyüyen Emile ne din,ne ahlak, ne bilim,ne de sanat konusunda bir bilgi verilmez.Herhangi bir otoritenin baskısından uzak tutulur.

3. bölüm:Emilenin 12-15 yaş arasındaki hayatı anlatılır.Ona aktarılan bilgiler kitabı olmaktan çok,kendisinin gözlemleyeceği deneyler tarzındadır.Fizik ve coğrafya ekseninde dönen bu eğitimde amaçlanan Emilenin kendi tahayyül  ve muhakeme gücünü geliştirmesi olurken,bunun yanında mesleki olarak ta marangozculuk öğretilir.

4.bölüm:Emilenin iç dünyasını geliştirmeye,sağlıklı bir ruh hali kazanmasına yönelik eğitime ayrılmıştır.Burada Eski Yunan klasikleri ve tarih kitapları okutulmuştur.

5.bölüm:15 yaşından sonraki hayatı anlatılır.18 yaşında kendisi gibi doğal ortamda yetişen Sofiya ile evlenerek çocukları olur.

Rousseau’nun siyaset felsefesi Fransız aydınlanma düşüncesinin romantik ve demokratik yönünü temsil eder.Rousseau’nun amacı;eşitlik ve mutlak demokrasiyi geliştirmektir.İki farklı yönetim biçimini ortaya atmıştır;

1)               Demokratik :Bireyi esas alan yönetim biçimidir.

2)               Antidemokratik:Toplumu esas alan yönetim biçimidir.

Rousseau’ya göre insan yaratılışı gereği özgür ve eşittir.Doğal durumda insanoğlu yalıtımlılık ve sınırlı gereksinimler üzerinde yaşar.Kendine ihtiyacı olduğu kadarını kullanır.İnsanoğlunun doğal yaşamdan  toplumsal yaşama geçmesinin nedeni olarak;

  -İnsanın madenle olan iletişimi

  -Tarımla olan iletişimi olarak söyler.

İnsanın maden ve tarımla ekonomik etkileşime girmesi mülkiyet hakkını ortaya çıkarır ve bu da ben-sen gibi düşmanlığı ortaya çıkarır.

Doğal yaşamda özgür olan insan doğayı değiştirmesiyle birlikte zincirlenmiş gibi olur ve buda gerginliğe yol açtığından çatışma meydana gelir.Bu çatışmayı engellemek için doğal yaşamdan toplumsal yaşama geçilir.

Toplumsal sözleşme insanlara güven verir.Bu güven yoluyla insanlar özgür ve eşit olacaktır.Bu görüş J.J.Rousseau’nun siyaset felsefesini oluşturur.

Genel irade irade;bireylerin iradelerinin toplamı,ancak toplamından oluşan iradenin dışındadır.İki biçimde ortaya çıkar.

1.       Toplumu oluşturan bireyler haklarını topluma verir.

2.       Herkesin iktidara katılması

Herkes iktidara katılırsa özgürlük olur.Bu genel irade bölünemez.Her birey bu iradenin bir parçasıdır.Genel irade kolektif bir iradedir.Devletin iradesini millet tarafından temsil edilen irade oluşturur.Bu milli iradedir.Milli irade temsil yoluyla ortaya çıkmıştır.Buda liberal demokratik devletin kaynağını teşkil eder.

Rousseau’nun 2 Temel Kuramı Vardır:

1.       Milli Egemenlik kuramı:Bu kuram liberal hukuk ile modern devletin temellerini oluşturur.

2.       Halka Egemenlik Kuramı: Kapitalist devletin temelini oluşturur.

Fransız İhtilali (1789) ve Rousseau’nun ölümü ile demokrasi bütün dünyaya yayılır

Sosyal Bilgiler Öğretmeni İbrahim Başak (Kervanci63)